ლშს... / Lcs..: დალი გოგეშვილი-იოდიშიენე

დალი გოგეშვილი-იოდიშიენე _ Dali Gogeshvili-Iodishiene...

*
დალი გოგეშვილი-იოდიშიენე
Dali Gogeshvili-Iodishiene

Dali Gogeshvili-Iodishiene
1939-2001

ATGIMIMAS
(აღორძინება)
LIETUVOS PERSITVARKYMO SAJUDZIO INFORMACINIS BIULETENIS
(ლიტვის გარდაქმნის საიუდის საინფორმაციო ბიულეტენი)
Nr.15 (28) 1989 m. balandzio 14 d.

KRUVINASIS SEKMADIENIS GRUZIJOJE
სისხლიანი კვირა საქართველოში

Mes, Lietuvos gruzinal,
Dekojame likimo bpoliams
Lietuviams, uzjautuslems
Sunkia musu Tauta.
Mes uz laisva Lietuva
Ir uz laisva Gruzija.
Mes protestuojame pries
Balandzio 9-osios kruvi-
Naji sekmadienj.
Tegul Vilniaus gatves
Niekada nepajunta “demo-
Kratija nesaneiu” tanku
Svorio, o gyventojai _
“brolisko” baudeju de-
mesio!

Lietuvos gruzinu vardu
D. Gogesvili-Juodisiene,
Zumaliste, verteja

ჩვენ ლიტვის ქართველები
მადლობას ვუხდით ბედის
თანამონაწილე ლიტველებს
მძიმე წუთებში ჩვენი ერის
თანაგრძნობისათვის.
ჩვენ მხარს ვუჭერთ ლიტვისა
და საქართველოს თავისუფლებას,
პროტესტს ვაცხადებთ, 9-აპრილის
სისხლიანი კვირის წინააღმდეგ.
დაე, ვილნიუსის ქუჩებს არასოდეს
გამოეცადოს ”დემოკრატიის მომტანი”
ტანკების წონა, ხოლო მის მცხოვრებლებს _
”ძმური” დამსჯელთა ყურადღება!

ლიტვის ქართველთა სახელით
დ. გოგეშვილი-იოდიშიენე.
ჟურნალისტი, მთარგმნელი

****

****
საქართველოს ქალი
….ყოველთვიური საზოგადოებრივ-პოლიტიკური
და მხატვრულ-ლიტერატურული ჟურნალი
1989
ქართველთა სათვისტომო
დალი გოგეშვილი-იოდიშიენე თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ჟურნალისტიკის ფაკულტეტრის მე-4 კურსის სტუდენტი იყო, როცა მოსწყდა მშობლიურ მხარეს და ლიტვაში გაჰყვა თავის საბედოს. მაგრამ სამშობლოს უსაზღვროდ მოყვარულმა ქალმა ვერ დაივიწყა მზიური საქართველო და გადაწყვიტა მთელი თავისი სიცოცხლე, შემოქმედებითი მოღვაწეობა ლიტვა-საქართველოს კულტურული ურთიერთობების განვითარებისთვის, ამ ორი ქვეყნის სულიერი მეგობრობისათვის მოეხმარა:
ახალგაზრდა ქალმა თერთმეტ თვეში შეისწავლა ლიტვური ენა და უზადოდ, მაღალ პროფესიულ დონეზე მიჰყავდა რადიოგადაცემემბი ლიტვურად. ქალბატონმა დალიმ ხელი მოჰკიდა მთარგმნელობით მუშაობასაც. მან ქართულიდან თარგმნა გურამ ფანჯიკიძის რომანი ”მეშვიდე ცა”. ამას მოჰყვა ცნობილი ქართველი მწერლების გურამ დოჩანაშვილის, ოტია იოსელიანის, სერგო კლდიაშვილისა და სხვათა ნაწარმოებები (სულ 39 ავტორი). ამ თარგმანებმა ლიტველი მკითხველების დიდი მოწონება დაიმსახურა.
თავისი დაუღალავი შრომით რადიოში თუ ჟურნალ-გაზეთებში ქალბატონმა დალიმ მალე გაითქვა სახელი და საქართველოს პოპულარიზაციისათვის დაიმსახურა კიდეც ლიტვის რადიოპროგრამების პრიზი ”საბჭოთა საქართველოში სამოგზაუროდ”.

*
”ივერია”
ლიტვაში
ჯერ კიდევ 1971-1972 წლებში ლიტვაში, ქალაქ ვილნიუსში მცხოვრებ დალი გოგეშვილის სახლში ჩაეყარა საფუძველი ლიტვა-საქართველოს კულტურულ ცენტრს. ლიტვური პოეზიის გაზაფხულში მონაწილეობა მიიღეს დალის ინიციატივით მოწვეულმა ქართველმა მწერლებმა _არჩილ სულაკაურმა, ჯანსუღ ჩარკვიანმა, მორის ფოცხიშვილმა…
_დღეისათვის ჩვენი კონტაქტები კიდევ უფრო გაიზარდა,_ აღნიშნავს ქალბატონი დალი,_ ლიტვის ხშირი სტუმარია ქალბატონი ლიანა ისაკაძე, სხვადასხვა დროს სტუმრად სწვევიან მას ნოდარ ანდღულაძე, ზურაბ სოტკილავა, თვითმოქმედი კოლექტივები. ლიტველების დიდი ინტერესი და აღფრთოვანება გამოიწვია თუმანიშვილის თეტრის სტუმრობამაც. დიდი წარმატებით ჩაუვლია ქართული თეტრის სპექტაკლებს გოგი ქავთარიძისა და გიზო ზარნაძის რეჟისორობით. რა თქმა უნდა, ვილნიუსში მცხოვრები ქართველებისათვის თვისტომთა სტუმრობა ყოველთვის დიდი სიხარულის მომგვრელი იყო.
ლიტვა-საქართველოს შორის მჭიდრო ურთიერთობის დამყარებაში დიდი წვლილი მიუძღვის ფოტოჟურნალისტს ალგიმანტას ჟიჟიუნასს, რომელიც მრავალი წლის განმავლობაში მუშაობდა ამ თემაზე და მთელი კართოტეკა შექმნა ვილნიუსში მყოფი ქართველებისა, რასაც, ალბათ, მალე ვიხილავთ ბატონ ალგიმანტასის წიგნში ”ქართველები ვილნიუსში”
თბილისის 1989 წლის 9 აპრილის ტრაგედიამ შესძრა ლიტველ ქართველთა გულებიც. რის შედეგადაც ვილნიუსში მცხოვრებმა 38-მა ქართველმა შექმნა სათვისტომო _ ”ივერია”. მას სათავეში ჩაუდგა და მისი პრეზიდენტი გახდა დალი გოგეშვილი. თვითონ ქალბატონი დალი სათვისტომოს დაარსების შესახებ ამბობს; ”მისი შექმნა გამოიწვია ჩვენი გოგონებისა და დედების მიმართ მოწყობილმა იმ გენოციდმა, რომელმაც არა მარტო ლიტველები, არამედ მთელი მსოფლიო აღაშფოთა”.
აღსანიშნავია ისიც, რომ აპრილის იმ საშინელ დღეს დაღუპულ ქართველთა ხსოვნის უკვდავსაყოფად ვილნიუსელმა ქართველებმა ზურაბ ჯავახიშვილმა, სერგო ამირგულაშვილმა და პირადად ქალბატონმა დალიმ საკუთარი ხელით შეკრეს საქართველოს სამფეროვანი დროშა, რომელიც ვილნიუსის კათედრალურ ტაძარში მონსინიორ კაზიმიერას ვალიდაუსკასმა აკურთხა.
9 აპრილის ტრაგედიის სიმწარემ შეამჭიდროვა ვილნიუსელი ქართველობა, რომლებმაც ლიტველ ხალხთან ერთად დაიწყეს ბრძოლა ეროვნული დამოუკიდებლობის მოსაპოვებლად, რადგანაც ლიტველები მათ საქართველოს ერთ-ერთ ახლო მეგობრებად მიაჩნიათ.
ლიტვა-საქართველოს კულტურულ დაახლოებაში, ამ ორი ქვეყნის ხალხთა მეგობრობაში ხედავენ უმთავრეს ამოცანას სათვისტომოს ქართველები. დღეისთვის უმაღლეს წერტილს მიაღწია ამ კულტურულმა ურთიერთობებმა:
მთავრობასთან შეიქმნა მცირერიცხოვანი ერების წარმომადგენელთა დეპარტამენტი, რომელშიც გაერთიანდნენ ვილნიუსის ტერიტორიაზე მცხოვრები საქართველოს, უკრაინის, ისრაელის, მოლდავეთის, ესტონეთის, ლატვიის წარმომადგენლობები. ისინი მხარს უჭერენ ლიტველი ხალხის მისწრაფებას ეროვნული დამოუკიდებლობისკენ _ ”საიუდისის” _სახალხო მოძრაობას.
ხოლო თვითონ ქალბატონი დალი, ქართველთა სათვისტომოს პრეზიდენტი, ამ წამოწყებაში ხედავს დამოუკიდებელი საქართველოს საელჩოს ჩანასახს.
თამარ ნინიძე
***
ახალგაზრდა კომუნისტი
4 მაისი, 1976 წელი…
ჩურლიონისის
ქვეყანაში
ნიგოითის შუკა
ვილნიუსში

ამონაკრები ცნობილი პოეტისა და ჟურნალისტის ნანა ღვინეფაძის წერილიდან…
…პროსპექტიდან თაღის ქვეშ შეუხვია, დალის სახლამდე სულ მცირე მანძილი იყო. ”აი, ამ პაწია გზას ნიგოითის შუკა დავარქვი”, _ღიმილით მეუბნებოდა დალი. სახლში მისი მეუღლე იონასი და პატარა ვაჟი დაგვხვდნენ. წიგნებით სავსე ოთახს აშუქებდა იონასის ნახელავი ტორშერი, რომელიც რაღაცით რობოტსაც და რომელიღაც აფრიკული ტომის ღმერთსაც წააგავდა. მოჩანდა თუთის ხეში გამოკვეთილი ულვაშა, ყაბალახიანი გურული ჩიბუხით ხელში.
-ესეც იონასის ნახელავია,-მითხრა დალიმ.
….
იონასი გაზეთებს მაწვდის. ლანჩხუთის რაიონული გაზეთი ”კომუნისტური შრომა” და ანიკშჩაის რაიონული გაზეთი. ეს გაზეთები ორი რაიონის, ორი რესპუბლიკის მეგობრობაზე მოგვითხრობენ. კეთილი მეგზური კი, ვინც ორი რაიო

ნის მშრომელები ერთმანეთით დააინტერესა, _დალი გოგეშვილი-იოდიშიენეა, რაიონულ გაზეთებს ლიტერატურული წრეების მასალებიც გაუცვლიათ.
…..
ვუყურებ დალის და ვფიქრობ მის დიდ ვალზე, ვფიქრობ ორი ხალხის ძმობასა და სიყვარულზე. ეს უთუოდ დიდი საქმეა. ალბათ, სწორედ ამიტომაა, რომ დალის პატივს სცემენ, მასზე გულთბილად ლაპარაკობენ ლიტველები.
სახლიდან გამოსულებს, შემოდგომის ქარი შეგვეგება. ნიგოითის შუკას მთვარე დასცქეროდა.

***